Topatleten weten als geen ander hoe het is om druk te ervaren. Maar zelfs als recreant kun je druk voelen tijdens het hardlopen. Kan ik een persoonlijk record neerzetten op de halve marathon? Of wat denken mijn collega’s ervan als ik de 4 Mijl niet rennend kan uitlopen? Vanuit de sportpsychologie zijn er verschillende manieren om met druk te leren omgaan.
Omgaan met druk is een vaardigheid
Ten eerste is het goed om te beseffen dat het leren omgaan met druk een vaardigheid is waar je beter in kunt worden. Het is dan ook vaak een doelstelling van de sporters waarmee ik werk als sportpsycholoog. Veel sporters merken dat ze niet hun niveau halen op de momenten waarop het eigenlijk het meest nodig is: pieken op het juiste moment. Dit kan bereikt worden met mentale training. In die training leer je bijvoorbeeld hoe je minder zenuwachtig kunt worden, je focus te vergroten of rustig kunnen blijven als het tegenzit.
Resultaat
Ten tweede geldt voor veel sporters dat de druk dezelfde oorzaak heeft: focus op het resultaat en de gevolgen ervan. Groot nadeel van het resultaat is echter dat het behalen ervan ook afhangt van omstandigheden of tegenstanders. Dit gebrek aan controle draagt bij aan een nerveus gevoel. Daarbij heb je er weinig aan om je op het resultaat te focussen. Puur de gedachte dat je wilt slagen, of erger, niet mag falen, zegt nog niks over wat je moet doen om dat te bereiken. De volgende quote illustreert dit principe goed:
“Ik was altijd maar met tijden bezig. Iedere wedstrijd wilde ik me verbeteren. Een obsessie is een groot woord, maar ik was er wel altijd mee bezig. Maar het gaat niet altijd om tijden; dat ligt ook aan de omstandigheden, aan de baan, aan het weer, aan de wind. Dus daar moet ik me niet alleen meer op focussen.” – Dafne Schippers, NOS.nl 7 mei 2018.
Dus dat is opgelost: niet aan het resultaat denken … maar zo werkt het niet. Denk maar eens “niet aan een roze olifant”. Daarbij komt dat je ook steeds aan het resultaat wordt herinnerd. Je horloge, hardloopapps, collega’s die naar je prestaties vragen, noem maar op. Dat het resultaat kan afleiden wordt ook geïllustreerd door een wetenschappelijk onderzoek uit 2011 van Erik Bijleveld en zijn collega’s. Zij vergeleken hoe favorieten presteerden tijdens een tennisfinale wanneer de trofee, en daarmee een “reminder” aan het resultaat, wel of niet in zicht is. Het bleek dat de favorieten minder overtuigend presteerden wanneer de beker in zicht was. De vraag is dus: wat kun je wel doen om niet met het resultaat bezig te zijn?
Focussen
Een van de belangrijkste thema’s in mentale training is om op je taak te leren focussen. In het hardlopen betekent dit dat je je richt op je uitvoering en tactiek. De kunst is om dit belangrijker voor jezelf te maken dan het resultaat. Dit kun je bijvoorbeeld doen door je taken in de voorbereiding duidelijk te hebben en deze voor jezelf te visualiseren. Ook kun je ervoor kiezen om “reminders” aan het resultaat zo veel mogelijk achterwege te laten. Welke informatie wil je bijvoorbeeld wel of niet zien op je horloge?
Dit zijn slechts twee voorbeelden van wat je kunt doen om beter te leren presteren op de momenten dat je wil pieken. Tijdens het Hardloopcongres op 14 december in Hoevelaken geef ik een workshop doelen stellen, waarin je leert hoe goede doelen kunnen bijdragen in het hardlopen. Ook kun je meer informatie vinden op TipTop Sport.
Laat een reactie achter