Runners Knee

Één van de meest voorkomende blessures bij hardlopers is de runners knee ofwel het tractus iliotibialis frictie syndroom.

De incidentie van de runners knee bij hardlopers wordt geschat op 5 – 14%  ⁽¹⁾. Bij deze blessure wordt er pijn ervaren aan de buitenzijde van de knie, welke komt opzetten tijdens het hardlopen en toeneemt gedurende het hardlopen. Over het algemeen verdwijnen de klachten weer bij stoppen met hardlopen. Wanneer de klachten toenemen kan de pijn ook in rust aanwezig zijn.

In de literatuur worden 2 structuren aangegeven die deze pijn mogelijk veroorzaken:

1. de pees rondom de knie van de tractus iliotibialis (de peesplaat van de zijkant van het bovenbeen). Hierbij ontstaat er een soort frictie/schuren van de pees over een botpunt aan de buitenzijde van de knie (laterale epicondyl) wanneer de knie tussen de 20 en 30 graden buiging is tijdens het grondcontact van de voet. In deze positie verplaatst de pees zich van voor het laterale epicondyl naar achter het laterale epicondyl ⁽²⁾.

2. Ontstekingsreactie van vetachtig weefsel en/of slijmbeurs, welke zich onder de pees van de tractus iliotibialis bevindt door compressie ⁽³⁾.

Anatomie

Wanneer er wordt gekeken naar de anatomie van het been, dan valt er te zien dat er een bindweefselplaat aan de zijkant van het bovenbeen loopt, de tractus iliotibialis. Deze bindweefselplaat loopt van de bekkenkam naar de buitenzijde van de knie en hecht zich aan op het onderbeen. Er hechten twee spieren zich aan op deze bindweefselplaat die deze plaat ‘opspant’, namelijk de gluteus maximus, ook wel de grote bilspier genoemd, en de tensor fascia latae. De functie van de tractus iliotibialis is stabiliteit geven aan de knie.

In figuur 1 is de anatomie te zien van de tractus iliotibialis en de locatie van de ervaren pijn bij runners knee klachten.

Figuur 1

Oorzaken van de runners knee

De oorzaken van runners knee klachten kunnen zowel worden veroorzaakt door factoren van lichaam zelf (intrinsieke factoren) als factoren die buiten de persoon liggen (extrinsieke factoren) ⁽⁴⁾. De intrinsieke factoren die een rol spelen in het ontstaan van runners knee klachten zijn:

De extrinsieke factoren die een rol spelen zijn:

Behandeling van de runners knee

Over het algemeen blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat conservatieve behandeling vermindering van klachten geeft bij runners knee klachten ⁽¹⁾. Deze behandeling kan onder andere bestaan uit zelfstandig oefenen en door middel van fysiotherapie.

Wanneer u runners knee klachten heeft is het belangrijkste de trainingsbelasting (duur, intensiteit, ondergrond) aan te passen of rust te houden, eventueel in overleg met uw trainer of fysiotherapeut. Aangezien het bewegingspatroon van de heup, knie en/of enkel-voet duidelijk anders is bij hardlopers met runners knee klachten ⁽¹⁾ is het belangrijk om te werken aan een goede looptechniek en stabiliteit onder begeleiding van een hardlooptrainer of fysiotherapeut, eventueel in combinatie met mobilisatietechnieken van de heup, knie en/of enkel-voet. Tevens is het belangrijk te kijken of u geschikte hardloopschoenen heeft en of deze niet zijn versleten. Mogelijk dat ook een ondersteunende of sturende inlay in uw hardloopschoenen u kunnen helpen bij het verminderen van uw klachten.

Oefeningen

U kunt rekoefeningen doen voor het verbeteren van de bewegingsuitslag ofwel de range of motion (ROM) van de tractus iliotibials, gluteaal musculatuur en de musculus quadriceps femoris. Een vergrote ROM is echter niet het gevolg van verminderde spierstijfheid of verlengde spier-peescomplex, maar wordt waarschijnlijk mogelijk gemaakt door neuromusculaire mechanismen ⁽⁵⁾.  Onderstaande rekoefeningen zijn aan te raden om te doen:

Het is aan te raden om de tractus iliotibialis en de musculus quadriceps femoris te laten masseren. De massage zorgt voor een sneller ervaren herstel, vermindering van de pijn en draagt bij aan een verbeterd welzijn. Daarnaast zorgt het voor een vermindering van kramp en stijfheid ⁽⁶⁾. U kunt dit ook thuis zelf doen door middel van foamrolling. Hieronder ziet u afbeelding hoe dit thuis zelf uit te voeren:

Er is beperkt of tegenstrijdig bewijs dat spierzwakte van de heup abductoren een grote rol heeft bij runners knee klachten ⁽¹⁾. Mogelijk dat deze oefeningen toch kunnen bijdragen aan vermindering van de klachten ⁽⁷⁾. Ter verbetering van de spierkracht van de heup abductoren kunt u spierversterkende oefeningen doen.

Startpositie

Eindpositie

Startpositie

Eindpositie

Startpositie

Eindpositie

Ervaring

Als ik kijk naar mijn eigen ervaring als hardloper, maar ook als fysiotherapeut, ben ik van mening dat deze klachten goed te genezen zijn. Wat heel belangrijk is, is goed te luisteren naar de signalen die het eigen lichaam geeft. Hardlopers en zeker topsporters hebben nogal eens de neiging deze signalen te negeren en maar door te blijven lopen met de klachten. Tevens zijn zij geneigd wanneer het beter gaat met de blessure weer te snel te starten met hardlopen, te snel de trainingen weer op te bouwen en ook weer te snel op een te hoge intensiteit te trainen. Hierdoor liggen recidieven op de loer.

Preventie

Uiteraard is het voorkomen van blessures beter dan genezen en zijn er preventieve maatregelen/oefeningen die u zelf kan doen. Het belangrijkste is naar mijn mening dat u een goed uitgebalanceerd trainingsschema volgt, met een goede arbeid/rust verhouding en veel variatie in de trainingsvormen en de ondergrond. Daarbij dient u goed te luisteren naar eigen lichaam, zoals al eerder besproken.

Probeer uw hardlooptechniek te optimaliseren, wat vermindering van de kans op blessures geeft. Draag voor u de ‘juiste’ hardloopschoenen. Mijn advies hierbij is dat u bij een hardloopspeciaalzaak, fysiotherapeut/podoloog of een sportarts een analyse laat maken van uw looppatroon. Zij kunnen u dan adviseren welke type schoen voor u het beste is, eventueel in combinatie met inlays. Zij kunnen u ook advies geven welke oefeningen u kunt doen om uw hardlooptechniek te verbeteren. U kunt ook preventieve rek- en spierversterkende/stabiliserende oefeningen doen, welke vergelijkbaar zijn met de oefeningen die zijn besproken bij de behandeling van de runners knee. Daarnaast is het aan te raden u regelmatig preventief te laten masseren of zelf thuis oefeningen te doen met de foamroller.

Literatuur

1. van der Worp, MP et al. Iliotibial band syndrome in runners: a systematic review. Sports Med. 2012:1;42:969-92.
2. Choi L (2010): Iliotibial Band Friction Band Syndrome, in DeLee J, drez D Jr, Miller M, eds: DeLee: DeLee and Drez’s Orhtopaedic Sports Medicine, Ed 3. Philidelphia, PA, Saunders Elsevier,pp 627-628
3. Fairclough J, Hayashi K, Toumi H, et al. Is iliotibial band syndrome really a friction syndrome? Sci.d. Med. Sport. 2007;10:74-76.
4. Baker RL, Souza RB, Fredericson M. Iliotibial band syndrome: soft tissue and biomechanical factors in evaluation and treatment. PM R 2011; 3 (6): 550-61
5. van Bolhuis, Annette I. “Is rekken zinvol?.” Stimulus2 (2003): 72-78.
6. Le Meur Massage: Effects on Performance, Recovery & Injury. Ylmsportscience.blogspot.nl
7. Fredericson M, Cookingham CL, Chaudhari AM, et al. Hip abductor weakness in distance runners with iliotibial band syndrome. Clin J Sport Med 2000; 10 (3): 169-75